Yöresel Lezzetlerimizden ‘’Şırdan’’ Nedir?

Namını tüm Türkiye’ye duyuran şırdan, Adana’nın en lezzetli yöresel tariflerinden biridir ve son dönemlerde oldukça popüler bir yemek olarak karşımıza çıkmaktadır.

Adana’ya giden bilir, gitmeyen gidince şaşırır!

Adana’da şırdancılık başlı başına bir sektördür. O kadar çok tüketilir ki, Adana’da kesilen koyunlar bölgenin şırdan ihtiyacını karşılayamadığı için, başka şehirlerden çiğ şırdan temin edilmektedir. Her sokak köşesinde neredeyse bir şırdancı mutlaka vardır.

Öyle ki, doğan bebeklerin dişi çıkar çıkmaz damak tatlarını geliştireceğine olan inanç nedeniyle şırdan tattırılması, Adanalıların belli yörelerindeki gelenekler arasındadır.

Peki Şırdan Nedir?

Şırdan, bir sakatat yemeğidir. Geviş getiren hayvanlarda sindirilmiş besinlerin bir kez daha mide suyuyla sindirildiği, dört bölümlü midenin dördüncü bölümüne verilen isimden adını alarak, içinin çeşitli baharatlar ve pirinçle doldurularak dolma haline getirilmesidir.

Sakatat sevenlerin vazgeçilmezi olan şırdan için genellikle geç saatlerde, hatta sabaha karşı tüketildiğinde daha lezzetli olduğu söylenir; bu çağrışım nedeniyle Adana dışında pek bilinmeyen şırdan genel olarak kokorece de benzetilmektedir.

Şırdan olarak anılan yemeğin asıl adı ‘Şırdan Dolması’dır.

Şırdan Hayvanın Neresinden Yapılır?

Geviş getiren hayvanlarda midenin bölümleri şu sırayla gider; işkembe, börkenek, kırkbayır (kırkkat) ve şırdan.

Yani, şırdan midenin bir bölümüdür ve koyunların her birinde bir adet bulunur.

Şırdan dolmasının nasıl yapıldığından yüzeysel olarak bahsedecek olursak; bu dolma hazırlanırken genellikle erkek kuzunun şırdanı tercih edilir.

Bol tuz ile ovulduktan sonra tazyikli bol suda yıkanır, ardından limonlu tuzlu suda birkaç saat bekletilir, tekrar temizlenir, yıkanır ve içine özel baharatlı pirinç doldurulur. Torba şeklinde alt kısmı dikilerek orta ateşte 2 saat kaynatılır ve yemeye hazır hale getirilir. Yerken üzerine tuzla karışık kimyon ve tercihe göre pul biber serpilebilir.

Şırdan’ın İşkembe’den sonra bu denli meşhur olmasının nedeni elbette lezzeti.Genel olarak içine İşkembe dolması ile aynı malzemeler doldurulur; pirinç, kıyma, soğan ve baharat. Sonra da her dolma yemeğinde yapıldığı gibi suda haşlanmaktadır… Ancak ilginç görüntüsü nedeniyle iç dolgusu da farklı sanılmaktadır. Geniş kısmının altı kalınca bir iple dikilir ve böylece iç dolgusunun dışarı taşması engellenir.

Özellikle Adanalılar tarafından sahiplenilmiş bu özel sakatat yemeğini diğer şehirlerde sayılı yerde bulabilirsiniz.

Şırdan Dolması Nasıl Yapılır?

Malzemeler

4 adet şırdan

3 su bardağı pirinç

3 adet soğan

1 yemek kaşığı biber salçası

2 çay kaşığı tuz

2 çay kaşığı karabiber

2 çay kaşığı kimyon

2 çay kaşığı kırmızı pul biber

Yapılışı

İçi temizlenmiş şırdanların önce her iki yüzü de soğuk suyla, sonra sıcak suyla defalarca yıkanır. İyice temizlendikten sonra birkaç saat tuzlu ve limonlu suda bekletilir ve yeniden yıkanır.
Soğanlar küçük küçük doğranır. Pirinç ve diğer malzemeler eklenerek karıştırılır.
Malzemeler, şırdanlara el yordamıyla doldurulur. Bütün şırdanlar doldurulduktan sonra tencereye yerleştirilir. 60 dakika pişirilir, üzerine bolca kimyon dökülerek servis edilir.

Şırdanın Kendine Has Yeme Usulü Olduğunu Biliyor Muydunuz?

Şırdan dolmasını yemeden önce dikkatlice ipi çıkarılır ardından üzerine boydan boya tuzla karışık kimyon serpilir. Acı sevenler pul biber de ilave edebilir. Çatal bıçak kullanılarak yenebileceği gibi elle de yenilebilir. Ama şunu söylemeliyiz ki şırdanın keyfi elle yenildiğinde çıkar. Eğer ilk defa yapacak veya tadacaksanız, daha önce yediğiniz hiçbir şeye benzetemezsiniz. Çünkü bu gerçekten inanılmaz keyifli bir lezzettir.